استاد شهریار از شاعران مطرح ایرانی است. شهریار جزء معدود شاعرانی است که به دو زبان شعر می‌سروده است. در این مقاله زندگی‌نامه مختصری از شهریار را می‌خوانیم.

زندگی‌نامۀ استاد شهریار

سید محمدحسین بهجت تبریزی متخلص به استاد شهریار از شاعران مطرح ایرانی بود. شهریار متولد 1285 هجری شمسی در شهر تبریز است و در سال 1367 هجری شمسی وفات یافته است.

مقبرۀ او در مقبرةالشعرای تبریز قرار دارد. این مقبره که یکی از گورستان‌های تاریخی شهر تبریز به حساب می‌آید، آرامگاه بیش از 400 شاعر و عارف مشهور ایران و منطقه است. اسدی طوسی سرایندۀ اثر حماسی گرشاسپ‌نامه از جمله افراد نامداری است که در این آرامگاه دفن شده است. مشاهیر دیگری همچون خاقانی شروانی، عزیزخان مکری، سلمان ساوجی، لسانی شیرازی نیز در این آرامگاه دفن شده‌اند.           

سبک استاد شهریار

شهریار به دو زبان فارسی و ترکی آذربایجانی و در سبک‌های مختلف قصیده، غزل، رباعی و شعر نیمایی شعر می‌سرود. معروف‌ترین آثار ترکی او دو منظومۀ «حیدربابایه سلام» و «سهندیه» نام دارند. در این دو منظومه او از زیبایی‌های کوه سهند و اصالت روستای محل تولدش یاد کرده است. دو غزل «علی ای همای رحمت» و «آمدی جانم به قربانت» از جمله غزل‌های مشهور شهریار هستند که در بین ایرانیان زبانزد هستند.

شهریار در دوران جوانی با بزرگانی همچون محمدتقی بهار، ایرج میرزا، عارف قزوینی، ابوالحسن صبا، نیما یوشیج و هوشنگ ابتهاج همنشین بوده است. او سروده‌هایی در مدح ایران و در ستایش فردوسی و تخت جمشید دارد. او ارادت ویژه‌ای نسبت به حافظ و فردوسی، دو شاعر نامدار ایرانی داشته است.

زندگی شخصی استاد شهریار

استاد شهریار در مکتب‌خانۀ زادگاه خود شروع به تحصیل کرد و قرائت قرآن، گلستان سعدی و حافظ‌خوانی را از والدین و معلم خود یاد گرفت. او تحصیلات متوسطه را در مدرسه دارالفنون گذرانده است. در سال 1303 خورشیدی وارد مدرسه پزشکی شد ولی علاقه‌ای به علم پزشکی در خود حس نمی‌کرد. 

عشق شهریار به دختری به نام ثریا باعث شد تا او تحصیلات پزشکی خود را نیمه‌کاره رها کند. ولی بعدها از دانشگاه تبریز به عنوان یکی از پاسداران شعر و ادب فارسی، عنوان دکترای افتخاری دریافت کرد. 

ثریا دختر یکی از فرماندهان گارد احمد شاه قاجار بود که با پسر عموی رضا شاه ازدواج کرد. شهریار پس از این عشق نافرجام با کمک استاد کمال الملک به شهر نیشابور رفت و مدتی در این شهر مشغول به کار شد. او پس از ابتلا به بیماری به تهران بازگشت و در آنجا عشق سابق خود را که برای ملاقات او به بیمارستان آمده بود دید. غزل معروف آمدی جانم به قربانت ولی حالا چرا در ان زمان سروده شده است. 

شعر و شاعری

شهریار شاعری را از نوجوانی آغاز کرد. او در ابتدا تحت تأثیر شاعران کلاسیک فارسی، به سبک سنتی شعر می‌سرود، اما به تدریج سبک خاص خود را پیدا کرد. شعر شهریار تلفیقی از زبان ساده و صمیمی مردم کوچه و بازار با مضامین عمیق و انسانی است. او در اشعار خود به موضوعاتی همچون عشق، وطن، مردم، فقر، عدالت، مذهب و اخلاق می‌پردازد.

شهریار در هر دو زبان فارسی و ترکی آذربایجانی آثار ارزشمندی از خود بر جای گذاشته است. از جمله مهم‌ترین آثار او می‌توان به “دیوان شهریار”، “منظومه حیدربابا یه سلام” (به زبان ترکی آذربایجانی)، “سهندیه”، “تخت جمشید” و “مومیایی” اشاره کرد.

ویژگی‌های شعر شهریار:

• زبان شعر شهریار بسیار ساده و صمیمی است و به راحتی با مخاطب ارتباط برقرار می‌کند. او از اصطلاحات و تعابیر عامیانه در اشعار خود استفاده می‌کند.
• اشعار شهریار سرشار از احساسات عمیق و انسانی است. او با ظرافت خاصی به بیان احساسات عشق، غم، شادی، امید و ناامیدی می‌پردازد.
• او در اشعار خود به موضوعات متنوعی می‌پردازد. او شاعری متعهد به مسائل اجتماعی و سیاسی زمان خود بود و در اشعار خود به نقد و بررسی این مسائل می‌پرداخت.
• عشق به وطن یکی از مضامین اصلی شعر اوست. او در اشعار خود به زیبایی‌های ایران و تاریخ و فرهنگ آن اشاره می‌کند.

“حیدربابا یه سلام”:

“حیدربابا یه سلام” یکی از مشهورترین و محبوب‌ترین آثار شهریار است که به زبان ترکی آذربایجانی سروده شده است. این منظومه، تصویری زیبا و زنده از زندگی روستایی در آذربایجان را به نمایش می‌گذارد. “حیدربابا یه سلام” به بسیاری از زبان‌های دنیا ترجمه شده است و مورد استقبال فراوان قرار گرفته است.

بزرگداشت استاد شهریار

روز 27 شهریور ماه که مصادف با سالگرد فوت شهریار است، به نام روز بزرگداشت شهریار و روز شعر و ادب فارسی نام‌گذاری شده است. او با اشعار ماندگار خود، جایگاه ویژه‌ای در تاریخ ادبیات ایران به دست آورد و به عنوان یکی از محبوب‌ترین شاعران این سرزمین شناخته می‌شود. اشعار او نه تنها در ایران، بلکه در سراسر جهان مورد استقبال قرار گرفته است و الهام‌بخش بسیاری از شاعران و هنرمندان بوده است. شهریار به عنوان نمادی از عشق، وطن‌پرستی و انسانیت در یادها خواهد ماند.

آخرین بیتی که سرودۀ خود اوست بر روی سنگ مزارش حک شده است.

نقش مزار من کنید این دو سخن که شهریار                         با غم عشق زاده و با غم عشق داده جان