بازاریابی سبز یا Green Marketing یکی از شیوه‌های بازاریابی ارزش محور است که تلاش می‌کند با رفع دغدغۀ کاربران علاقمند به محیط زیست، مزیت رقابتی ایجاد کند.

بازاریابی سبز و تاثیر آن بر ارتقاء کسب‌وکار

بازاریابی سبز که به آن «گرین مارکتینگ» نیز گفته می‌شود، نوعی از بازاریابی است که می‌تواند منجر به ایجاد مزیت رقابتی برای یک کسب‌وکار نسبت به رقبا گردد. به دلیل آنکه امروزه دغدغه بسیاری از افراد حفاظت از محیط زیست است؛ پس بازاریابی سبز می‌تواند یک روش بازاریابی معقول برای ارائه محصولات و خدمات در کسب‌وکارهای مختلف باشد. با ما همراه باشید تا در ادامه به بررسی این شیوه بازاریابی و مزایای آن برای ارتقاء کسب‌وکار بپردازیم.

بازاریابی سبز چیست؟

بازاریابی سبز شیوه‌ای از بازاریابی است که در آن  خدمات و محصولات یک کسب‌وکار بر اساس مزایایی که برای محیط زیست دارند مورد تبلیغ قرار می‌گیرد. این اصطلاح که در اواخر دهه ۱۹۸۰ و اوایل دهه ۱۹۹۰ برای اولین بار معرفی شد، به این دلیل به وجود آمد که افزایش نگرانی‌ها نسبت به محیط زیست، صنایع و کسب‌وکارهای مختلف را تحریک کرد تا آنها نیز نسبت به محیط زیست نگرانی بیشتری ابراز کرده و از این راه برای جلب نظر مشتریان بیشتر استفاده کنند.

این مفهوم که ابتدا در اروپای غربی و آمریکای شمالی ظهور کرد، گستره‌ای از نکات و راهنمایی‌ها را در بر می‌گرفت که به بیشترین فروش به مصرف‌کنندگان سبز می‌پرداخت و در بازارهای گوناگون به ویژه کسب‌وکارهایی که برای محیط زیست آلودگی ایجاد می‌کردند، این مبحث تبدیل به یک عامل رقابتی شد.

به تدریج مفهوم بازاریابی سبز و همینطور بازاریابی زیست محیطی توسعه پیدا کرده و برخی از کسب‌وکارها بر مصرف‌کنندگانی تمرکز کردند که حاضر بودند مبلغ بیشتری پرداخت کرده ولی کالاهایی را دریافت کنند که دوستدار محیط زیست هستند.

انجمن بازاریابی آمریکا، بازاریابی سبز را به این صورت تعریف می‌کند که بازاریابی سبز یعنی جنبه‌های مثبت و منفی محصولات و خدمات بر روی آلودگی محیط زیست و کاهش منابع بررسی شود. هدف این بازاریابی توسعه محصولاتی است که برای محیط زیست ایمن هستند و تاثیرات منفی کمی بر محیط اطراف دارند.

بازاریابی سبز و مفاهیم آن

بازاریابی سبز دربرگیرنده مفاهیم زیر است:

بهره‌وری سبز

در این روش، وضعیت کنونی و مشکلات در حوزه‌های مختلف مانند مصرف آب، انرژی و دفع ضایعات مورد بررسی قرار گرفته و پس از آن صنایع تلاش می‌کنند تا میزان آلودگی و ضایعات تولیدی خود را به حداقل رسانده و استفاده بهینه‌تر و موثرتری از منابع داشته باشند. این فعالیت منجر به بهبود عملکرد زیست محیطی صنایع و همچنین بهره‌وری بهتر آنها خواهد شد.

تولید سبز

مفهوم تولید سبز به عواملی مانند تولید پاک طراحی محصول بر مبنای محیط زیست می‌پردازد. همچنین این روش، تولید ناب را نیز در برمی‌گیرد و تولید ناب به روش تولیدی گفته می‌شود که هدف آن کاهش زمان پاسخگویی تامین‌کننده به مشتری است.

در این شیوه تولید تلاش می‌شود تا فقط برای کالاهایی عرضه صورت بگیرد که ثبت سفارش شده است و به این ترتیب ضایعات کاهش می‌یابد و بهره‌وری کسب‌وکار نیز بیشتر می‌شود. در روش تولید سبز، از مواد خام سازگار با محیط زیست استفاده شده و تمام مواد خامی که امکان دارد تاثیر مخربی بر روی محیط زیست داشته باشند حذف می‌شوند. در این روش از فناوری‌هایی استفاده می‌شود که پاک بوده و در مصرف انرژی و آب صرفه‌جویی می‌کنند و همچنین منجر به کاهش آلاینده‌ها می‌شوند.

مدیریت سبز

مدیریت سبز نیز یکی از مفاهیمی است که در تعریف بازاریابی سبز گنجانده می‌شود. هدف از مدیریت سبز این است که سازمان‌ها تلاش کنند از انطباق روند کاری قسمت‌های مختلف سازمان با خط‌مشی زیست محیطی اطمینان حاصل کرده و آن را توسعه دهند.

مصرف سبز

مصرف سبز نیز به نقش مصرف‌کنندگان و مسئولیت آنها در مقابل مسائل زیست محیطی می‌پردازد. در واقع این مصرف‌کنندگان هستند که باید با خرید محصولات سازگار با محیط زیست در این فرآیند مشارکت داشته باشند. سازمان‌ها موظف هستند ادراک افراد را نسبت به استفاده از محصولات سبز و مزایای این گونه از زندگی تقویت کرده و رفتار خرید مصرف‌کنندگان را تغییر دهند.

اهداف مختلف بازاریابی سبز

هدف از بازاریابی سبز این است که تمام بخش‌های کسب‌وکار تحت تاثیر این شیوه بازاریابی قرار بگیرند تا منجر به کسب سود از طریق توسعه پایدار شوند. فرآیند بازاریابی سبز باید بر مبنای رویه‌ها و سیاست‌های سازگار با محیط زیست عمل کند؛ اما مصرف‌کنندگان نیز باید به استفاده از این محصولات ترغیب شوند.

این شیوه از بازاریابی اهداف مختلفی دارد که به برخی از آنها در اینجا اشاره خواهیم کرد.

خودداری از تولید ضایعات

 یکی از اهداف بازاریابی سبز، خودداری از تولید ضایعات است. در این فرآیند کسب‌وکارها باید روش‌های جدید برای بسته‌بندی کالاها به ویژه کالاهای تخریب‌پذیر ارائه دهند و مصرف آب در تولید محصول و تولید میزان ضایعات را به حداقل برسانند.

تولید مجدد محصولات با مواد اولیه سازگار با محیط زیست

تولید مجدد محصولات با مواد اولیه‌ای که برای محیط زیست ایمن هستند می‌تواند یکی از اهداف بازاریابی سبز باشد. استفاده از مواد اولیه گیاهی سبب می‌شود تا محصولاتی ایمن برای انسان‌ها و حیوانات و محیط زیست تولید شود.

افزایش سوددهی کسب‌وکار

افزایش سوددهی کسب‌وکار یکی از مهم‌ترین اهداف بازاریابی سبز است. همانطور که پیش‌تر نیز اشاره شد، امروزه دغدغه بسیاری از افراد نابودی محیط زیست است. انسان‌های امروزی فقط به دنبال خرید محصولات و خدماتی نیستند که نیاز ظاهری آنها را برطرف کند؛ بلکه به ارزش‌ها نیز اهمیت می‌دهند.

یکی از این ارزش‌ها که هر کسب‌وکاری می‌تواند آن را در شیوه بازاریابی خود بگنجاند، حمایت از محیط زیست است. با تمرکز بر روی بازاریابی زیست محیطی ‌میتوان مجموعه‌ای از مصرف‌کنندگان دغدغه‌مند را جذب کرد و سود قابل توجهی برای کسب‌وکار به وجود آورد.

پیام‌رسانی به مصرف‌کنندگان

با وجود آنکه بازاریابی سبز در تلاش است تا با ارائه یک شیوه جدید بازاریابی، نظر مصرف‌کنندگان را به خود جلب کند؛ اما نمی‌توان از تاثیر مثبت پیام‌های آنها بر روی عامه مردم صرف‌نظر کرد. ارائه محصولات و خدمات سبز فقط مختص افراد دغدغه‌مند نیست و این کسب‌وکارها می‌توانند با مطرح کردن این پیام‌ها به عامه مردم آموزش داده و آنها را نیز به زمره افراد دغدغه‌مند وارد کنند.

شیوه‌های استفاده از بازاریابی سبز

شما می‌توانید نسبت به کسب‌وکار خود از شیوه‌های مختلفی برای این سبک از بازاریابی استفاده کنید. برخی از این روش‌ها را در اینجا مطرح می‌کنیم:

• استفاده از انرژی‌های خورشیدی و باد در فرآیند تولید محصولات؛
• استفاده از مواد بازیافتی و تجدیدپذیر در فرآیند تولید محصولات؛
• ساخت محصولات قابل بازیافت و قابل استفادۀ مجدد؛
• کاهش بسته‌بندی محصول و یا استفاده از بسته‌بندی‌هایی که با محیط زیست سازگار هستند و یا اینکه به راحتی در محیط زیست تخریب می‌شوند؛
• خودداری از استفاده از مواد اولیه سمی در تولید محصولات.

سخن پایانی

بازاریابی سبز، یکی از روش‌های نوین بازاریابی است که امروزه مورد توجه بسیاری از کسب‌وکارها قرار دارد. با تغییر دغدغه‌های مصرف‌کننده‌های امروزی و گرایش بیشتر آنها نسبت به کسب‌وکارهایی که ارزش‌محور هستند، باید تلاش شود تا ارزش‌های بیشتری در روش‌های بازاریابی، تولید، بسته‌بندی و تبلیغ کسب‌وکارهای مختلف گنجانده شود. یکی از این ارزش‌ها، حمایت از محیط زیست است. 

بازاریابی سبز به کسب‌وکارهای مختلف کمک می‌کند تا با اولویت قرار دادن حمایت از محیط زیست و تولید محصولات و ارائه خدماتی که با محیط زیست سازگار هستند، نظر مصرف‌کنندگان را به خود جلب کرده و نسبت به رقبای خود مزیت رقابتی ایجاد کنند. برای آگاهی بیشتر از این سبک بازاریابی به آموزش آنلاین بازاریابی نسل سوم مراجعه کنید.